Üriner sistem taşları, idrar yollarında oluşan sert mineral ve tuz birikimlerinden kaynaklanır. Böbreklerden başlayarak mesaneye kadar tüm idrar yollarını etkileyebilen bu taşlar içerdiği maddelere ve oluşum şekillerine göre sınıflandırılırlar.
Üriner sistem taşları; kalsiyum taşları, ürik asit taşları, strüvit taşları, sistin taşları olarak çeşitlendirilebilir. Bütün bu üriner sistem taşlarının ortak semptomları şu şekildedir.
- Şiddetli yan ağrısı (böğür ağrısı).
- İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi.
- Bulanık veya kanlı idrar.
- Bulantı ve kusma.
- Sık idrara çıkma ihtiyacı.
İçindekiler
Kaç Çeşit Üriner Sistem Taşı Vardır ?
kalsiyum taşları, ürik asit taşları, strüvit taşları, sistin taşları üriner sistemde gözlenebilen taş çeşitleridir. Taş tipi hastalığın teşhis ve tedavisinde kritik bir rol oynar. Taşların yapısal farklılıkları, oluşum mekanizmaları ve tedaviye yanıt verme şekilleri nedeniyle, taş türünün belirlenmesi tedavi planının başarısı için gereklidir.
Taşların türüne göre ilaç tedavisi, cerrahi müdahale veya diyet değişiklikleri gibi farklı yaklaşımlar uygulanır. Taş türü doğru tespit edilmezse, yanlış tedavi uygulanabilir ve bu durum hastalığın ilerlemesine yol açabilir.
Üriner sistem taşlarının türüne göre hastanın taş üretme nedeni belirlenebilir.
- Ürik asit taşları: Yüksek protein tüketimi veya gut hastalığı.
- Sistin taşları: Genetik bir bozukluk olan sistinüri.
- Strüvit taşları: Kronik idrar yolu enfeksiyonları.
Üriner sistem taşlarının farklı çeşitleri, farklı komplikasyonlar ortaya çıkartabilir. Kalsiyum taşları, idrar yolunu tıkayarak böbrek fonksiyonlarında bozulmaya yol açabilir. Strüvit taşları da büyük boyutlara ulaşarak böbrek fonksiyonlarını bozabilir.
Kalsiyum Taşları
Üriner sistem taşlarının yaklaşık %80’i kalsiyum bazlıdır. Kalsiyum oksalat en yaygın görülen türü, kalsiyum fosfat daha az görülen türüdür.
Kalsiyum oksalat veya kalsiyum fosfat birikimi, yüksek oksalat içeren yiyeceklerin (ıspanak, çikolata vb ) aşırı tüketimi, yetersiz sıvı alımı ve genetik faktörler nedeniyle bu taşlar oluşmaktadır. Çoğu sert yapılıdır. Sık idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.
Kalsiyum taşlarının tedavisi için oksalat tüketimini azaltmak, sıvı alımını artırarak idrarın seyreltilmesini sağlamak, kalsiyum seviyesini kontrol altına almak için ilaç tedavisi uygulanabilir.
Ürik Asit Taşları
Protein açısından zengin beslenen kişilerde yaygındır. Gut hastalığı olan bireylerde de daha sık görülür. Yüksek asidik idrar pH’ı, yetersiz sıvı tüketimi nedeniyle oluşurlar. İdrarın pH değerini artıran ilaçlarla taşın çözülmesi sağlanabilir.
Ürik asit taşlarının tedavisinde; bol sıvı alımı, diyette protein tüketimini sınırlamak, idrarın pH’ını artıran birtakım ilaçlar işe yaramaktadır.
Strüvit Taşları
Sıklıkla kadınlarda görülür. Kronik idrar yolu enfeksiyonu olan kişilerde oluşur. Bakterilerin üreyi amonyağa dönüştürmesiyle idrarda alkali ortam oluşması sebebiyle gelişirler. Hızlı büyüyebilir ve genellikle büyük boyutlara ulaşır. Komplike böbrek enfeksiyonlarına yol açabilir.
Tedavide taşların büyüklüğüne göre perkütan nefrolitotomi gibi cerrahi müdahale yapılabilir. Enfeksiyonu kontrol altına almak için uzun süreli antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Sistin Taşları
Tüm böbrek taşlarının %1’inden azını oluşturur ve nadir görülürler. Genetik bir hastalık olan sistinüri, sistin taşlarının temel sebebidir. Sistin adlı amino asidin idrarda yüksek oranda bulunması, bu taşların oluşumun nedenidir. Sert ve tekrarlayan taşlardır. Cerrahi müdahale gerekebilir. Tekrar oluşumunun engellenmesi için hastanın hayat boyu taş oluşumunu önleyici ilaç kullanması gerekir.
