Prostat hastalığı ile ilişkili olarak yapılan testlerin başında PSA (Prostat Spesifik Antijen) testi gelir. Erkeklere uygulanan bu test prostat kanseri taramalarında yaygın şekilde kullanılmaktadır.
PSA Testi Nedir?
PSA testi ile prostat kanserinin taraması yapılır. Yapılan bu test prostat spesifik antijenin kandaki miktarını ölçmeyi sağlar. Mesanenin altında yer alan prostat bezinde üretilen protein PSA olarak adlandırılır. Prostatta üretilen bu protein kanda belirli bir oranda tespit edilebilir ancak prostatta yaşanan bir sorun varsa kandaki PSA seviyesi yükselebilir. PSA testi bu protein miktarının kanda ne kadar var olduğunu belirlemeye yarar. Kanda belirlenen PSA düzeyi önemli bir tetkiktir.
PSA Testi Neden Yapılır?
Erkeklerde sık görülen kanserler arasında yer alan prostat kanseri ve prostat ile ilgili sorunlar PSA testi ile teşhis edilebilir. Prostat kanseri olan kişilerde genel olarak PSA değeri yüksektir ancak kanser dışındaki durumlarda da PSA yüksek olabilir. Yani PSA testinin sonucu net bir teşhis sağlamayabilir. Bu testin yanı sıra üroloji uzmanının yapacağı detaylı değerlendirme kişinin sağlık durumunun anlaşılmasını sağlayabilir.
PSA Testi Nasıl Yapılır?
PSA testi damar yolundan alınan kan üzerine yapılan inceleme ile yapılır. Test aç ya da tok karnına uygulanabilir ve günün herhangi bir saatinde yapılabilir. PSA değerini değiştirecek bazı durumlar vardır. Cinsel ilişki, sistoskopi gibi girişimsel işlemler kandaki PSA değerinin kısa süreli olarak yüksek görünmesine neden olabilir. Basınçlı muayeneler ve sonda uygulaması gibi müdahaleler de PSA değerinin yanlış çıkmasına neden olabilir böyle durumlarda bekleyip daha sonra testin yapılması uygun görülmektedir.
PSA Testi Sonucu Nasıl Olmalı?
PSA testinin kabaca sınır değeri 50-75 yaş grubu için 2.5-3.5 ng/ml’dir. Ancak bu değer hasta yaşı prostat büyüklüğü gibi durumlara bağlı olarak da değişebilir. Yapılan PSA testi yüksek çıkarsa doktor prostat biyopsisi yapılması gerektiğini belirtebilir. Kandaki PSA testi normal aralıktan düşük çıktığı halde kanser şüphesi bulunabildiği gibi bu değerden daha yüksek bir sonuç saptandığı halde kanser mevcut olmayabilir. Bu sonucu inceleyen hekim hastanın hikayesini, genetik yatkınlık durumunu, genel sağlık durumunu, yaşam biçimini ve uygulanan diğer tetkikleri de göz önünde bulunduracaktır.
PSA Yüksekliği Nedir?
BPH ismi verilen iyi huylu prostat büyümesinde PSA bir miktar artsa da belirli bir seviyenin üzerindeki PSA yükseliğini incelemek gerekmektedir. PSA testi değerlendirilirken total ve serbest PSA değerleri üroloji uzmanı tarafından incelenir ve PSA yüksekliği tespit edilmesi halinde ileri tetkikler ve tedaviler uygulanabilir.
PSA Testi Kimlere Uygulanır?
PSA testi ailesinde prostat geçmişi olmayan erkeklerde 50 yaşdan sonra düzenli aralıklarla uygulanmaktadır. Birinici dereceden akrabalarında prostat kanseri olan erkekler ise genetik yatkınlık riski nedeniyle 45 yaşından itibaren test yaptırmalıdır.
PSA Kaç Olursa Kanser?
PSA organa has olup her yüksekliği kanser olmayıp,her düşüklüğünde de kanser yok denilemez. Hastanın yaşı, prostat hacmi, total serbest PSA oranı gibi yardımcı ek tetkikler kullanılarak ileri işlemler için karar verilir.
