Prostat

Prostat erkeklerin idrar kesesinin altında bulunan, kestane büyüklüğünde olan salgı bezinin adıdır. Üreme sisteminin bir parçasıdır. Doğuştan bütün erkeklerde bulunur. Temel işlevi semenin vücuttan daha kolay atılmasını sağlayacak sıvı üretmektir. Belirli bir yaştan sonra prostat büyümeye başlar. Prostatın büyümesi normal bir durumdur.

Prostat Hastalıkları Nelerdir?

Prostat hastalıkları çoğunlukla 50 yaş ve üstünde görülmeye başlar. Bu hastalıkların başında iyi huylu prostat büyümesi, prostat iltihaplanması (Prostatit) ve prostat kanseri gelir. Prostat büyümesi normal olan bir süreçtir. Yaşamsal bir tehlikesi yoktur. Ancak yaşam kalitesini bozabilir. Prostat iltihabı bakteri nedenli olan ya da bakteri nedenli olmayan olarak ikiye ayrılır. Diğer adıyla prostatit olan prostat iltihabı genellikle aktif cinsel yaşama sahip genç erkeklerde görülür. Cinsel yolla bulaşıcılığı yoktur. Prostat kanseri prostat bezindeki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması ile açığa çıkar.

Prostat Kanseri Nedir?

Prostat kanseri oldukça sık görülen bir kanser türüdür. Araştırmalar sonucunda 65 yaş üzeri her 12 erkekten 1’inde görüldüğü tespit edilmiştir. Mesanenin altına yerleşmiş salgı bezinin kapsülü sınırları içerisinde oluşan tümörler; lokalize prostat kanseri olarak tanımlanır. Kanserin ilerlediği durumda kapsül dışındaki dokulara ve lenflere yayılma, diğer komşu ve uzak organlara sıçrama görülebilir.

Prostat Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Prostat kanseri ile iyi huylu prostat büyümesinin belirtileri benzerdir. Eğer; boşalma sırasında ağrı şikayeti, idrar yapamama, idrar yaparken zorluk yaşama, ereksiyon problemleri, sık idrara çıkma, dışkılama sürecinde zorluk yaşama, idrarın damla damla yapılması, idrar ve menide kan görülmesi gibi şikayetler bulunuyorsa mutlaka doktora başvurulması gerekir.

Prostat Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Prostat kanseri nedenleri kesin olarak belirlenmemiştir. Ancak sigara kullanımı, ailede prostat kanseri görülmesi, ileri yaş, hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenme gibi faktörler prostat kanser riskini arttırır.

Prostat Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Prostat kanserini tanısını koymak için birden fazla tanı yöntemi bulunur. Belirtilerin görülmesi durumunda üroloji uzmanına başvurulur. Doktor tarafından parmakla makattan muayene sonucunda tümörün varlığı tespit edilebilir. Bir diğer yol olarak ise kan testi yapılarak PSA yüksekliği kontrol edilir. Eğer PSA yüksekse veya parmakla muayene sonucunda anormallik gözlemlenirse prostat biyopsisi yapılması gerekir. Prostat biyopsisi klasik kör örnekleme ya da MR’daki şüpheli alanlara göre hedefe yönelik olarak yapılabilir.

Prostat Kanseri Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Prostat kanser tedavisi hastalığın ilerleme derecesine bağlı olarak değişir. Hafif dereceden belirtileri olan ve bundan yakınmayan kişilerde gözleyerek beklenilebilir. Ancak şikayetler artıyorsa ve orta şiddet derecesinde ise ilaç tedavisi en sık kullanılan yöntemdir. Alfa blokör ilaçlar idrar akımını rahatlatırlar. Ancak prostat boyutlarını küçültmede bir etkileri yoktur.

Alfa Redüktaz İnhibitörleri Nedir?

Alfa redüktaz inhibitörleri ise prostatı küçülterek etki gösterirler. Etkileri uzun süreli kullanımda belli olur. En az 3-6 ay kullanım gerekir. Bitkisel kaynaklı ilaçlar da hastalar tarafından tercih edilebilir ancak etkileri açısında bilimsel veriler yetersizdir.

Hafif Girişimler

Hafif girişimler, yakınmaları fazla olmayan veya yüksek ameliyat riski taşıyan düşkün, kanama riski fazla olanlarda tercih edilir. İlaç tedavisi dışında hastalar girişimsel tedaviler de olabilir. Ancak uzun süreli kullanımda sık sorun çıkarabilirler. İlaç tedavileri yetersiz kaldığında ise cerrahi müdahale gerekir.

Cerrahi Müdahale

Cerrahi müdahale açık ve kapalı olmak üzere iki tip olarak ayrılır. Açık prostat ameliyatı etkinliği en yüksek olan tedavi şeklidir. Komplikasyonları da daha fazladır. Kapalı prostat ameliyatı TURP, BPH tedavisinde en yaygın olarak kullanılan cerrahi yöntemdir. Lazer ameliyatlarında ise Holmium lazerle prostat buharlaştırılır veya kesilerek dışarı alınır.

Prostat Kanserinde Radyasyon (Işın) Tedavisi

Prostat kanserinde radyasyon (ışın) tedavisi iki şekilde uygulanır. Bunlar EBRT (dışarıdan ışınlama) ve brakiterapi (iç ışınlama)’dır. En yaygın kullanımı olarak ise EBRT tekniğinin daha yoğunu olarak adlandırılmış olan IMRT’dir. Bilgisayar programları ile ışınlar şekillendirilir. Böylece çevresindeki normal dokulara zarar verilmez. SBRT (stereotaktik) ise günlük dozdan daha yoğun doz uygulamadır. Tedavi süresinin kısalmasını sağlar.

Prostat Kanserinde Radyasyon (Işın) Tedavisinin Yan Etkileri

Prostat kanserinde radyasyon (ışın) tedavisi yan etkisi olarak hastaların çok yorgun halsiz hissetmeleri örnek verilebilir. Ayrıca hastalarda idrar yaparken rahatsızlık hissi, sık idrara çıkma, ishal gibi etkiler de görülebilir. Dış etken olarak ise dıştan radyasyon tedavisinin uygulandığı bölgede kuruluk, kızarıklık ve gerginlik olabilir. Kasık bölgesinde uygulandığı yerdeki kıllarda dökülme görülebilir. Peniste sertleşme zorluğu, inatçı ishal, dışkıdan kan gelmesi veya bağırsak tıkanıklıkları ile ilgili şikayetler görülebilecek diğer yan etkilerdir.

Prostat Kanserinde Hormon Tedavisi

Prostat kanserinde hormon tedavisi ender kullanılır. Prostat kanser hücrelerin büyümesi androjen hormonuyla bağlantılıdır. En önemli androjen testosterondur. Androjen üretimini baskılayan hormonal tedavi androjen etkisini de durdurabilir. Cerrahi müdahale veya ilaçla yapılabilir.

Prostat Kanserinde Hormon Tedavisinin Yan Etkileri

Prostat kanserinde hormon tedavisinin yan etkileri sıklıkla cinsel istek kaybı, sertleşme problemleri, meme başlarında hassasiyet ve tedavinin ilerleyen dönemlerinde kemiklerde kısmen erime yani Osteoporoz şeklindedir. Vücutta testosteron seviyesinin düşer ve tümör büyümesi yavaşlar. Böylece hastanın durumunda belirgin bir düzelme görülür. Prostat kanseri tedavisinde östrojen uygulaması kalp ve dolaşım sistemi rahatsızlıklarını arttırır. Ender kullanımı bu yüzdendir. Özellikle kalp rahatsızlığı öyküsü bulunan erkeklerde bu tedavi şekli uygun görülmez.

Prostat Kanserinde Kemoterapi

Prostat kanserinde kemoterapi işleminde kanser hücrelerini yok etmek için kimyasallar kullanılır. Kanser hücrelerine saldıran bu kimyasallar kan dolaşımına enjekte ederek uygulanır. Tümöre direkt olarak da uygulaması mümkündür. Ayrıca metastaza bağlı ağrının giderilmesinde etkin rol oynar.

Prostat Kanserinde Kemoterapinin Yan Etkileri

Prostat kanserinde kemoterapinin yan etkileri tedavi için kullanılan ilacın cinsi ile doğrudan ilişkilidir. Vücudun karaciğer, kemik iliği gibi dokularında işlev bozuklukları, saç dökülmesi, ılımlı bulantı-kusma yakınmaları, bacaklarda şişme gibi etkiler gösterebilir.